MÜSİAD Belarus Temsilcisi ve Diligent İnşaat firma ortağı Mikail Çalışkan, bu ülkede yabancı girişimciler için çok uygun bir yatırım ortamı bulunduğuna işaret ederek, tekstil, inşaat, gıda, eğlence ve takı sektöründe önemli yatırım fırsatları olduğunu vurguladı.

Belarus’la ticari ilişkileriniz ne zaman başladı?
İlk olarak 2013’te iş için gitmiştim. 1,5  yıl süren bu ticaretten sonra bugüne kadar birçok inşaat projesini gerçekleştirdik.

MÜSİAD Belarus ne zaman başladı?
MÜSİAD Belarus, eskiden beri vardı; ancak temsilcilik anlamında yeni bir oluşum. 15 Aralık 2018’de böyle bir karar alındı. Beni de temsilci olarak atadılar. Ülkemizin ve Belarus’un ticaretini artırmak için elimizden geleni yapacağız.

Belarus’ta girişimcilerimiz, hangi sektörlerde faaliyet gösteriyor?
Ağırlıklı olarak tekstil var. İnşaat firmalarımız mevcut. Bu firmalarımız, bu ülkede birçok ciddi projeyi başarıyla bitirdiler. Gıda sektöründe ise uçak krizinde Rusya’nın Antalya’dan çektiği domates ağırlıkl sebzenin yine Belarus üzerinden alındığını biliyoruz. Tamamen durdurduklarını söylemişlerdi; ama Belarus’la Türkiye arasındaki ihracat da o dönemde yüzde 100 artmıştı.

Belarus’ta Türk kuyumcuları da var mı?
Türk kuyumcuları yok; ama takıyı seven bir kültürleri var. Belaruslu kadınlar, giyime ve takıya önem veriyor.

Ne tür takıları tercih ediyorlar?
Gözlemlediğim kadarıyla beyaz altını seviyorlar. Taşlı beyaz altınlar çok tutuluyor Belarus’ta… Yüzükler ve ince kolyeler çokça tercih ediliyor.

Belarus, yatırımcılara ne tür fırsatlar sunuyor?
Devletin kırsalı yapılandırması açısından çok ciddi teşvikleri var. Bir sera kuracaksanız devlet size 29 yıllığına ücretsiz arazi tahsis ediyor. Çalıştıracağınız kişilerle ilgili kısmi destekleri var. İnsanlar çok medeni, çok kültürlü insanlar… Bu iklimlerdeki insanların karakterleri de daha soğuk oluyor. Daha disiplinli ve otoriter olması bekleniyor. Ama, bu ülke için sloganım; ‘Soğuk ülkenin sıcak insanları…’ şeklindedir. Çok yardımseverdir. Yabancı insanların en rahat edebilecekleri ülkelerden biridir. Hiç yabancılık çekmezsiniz ve sizi ötekileştirmezler.

Ticari ilişkilerde ve iş görüşmelerinde nelere dikkat edilmelidir?
Kitap üzerinde ne yazıyorsa aynısını uygulamak isterler. Sözleşmede hangi maddede ne yazıyorsa onu virgülüne kadar yerine getirmek durumundasınız. İstediğiniz kadar iyi dostluklarınız ve arkadaşlıklarınız olsun. Onlar da ticari disiplin söz konusudur. Her şeyi baştan düzgün oluşturursanız iş yapmanın kolay olduğu bir ülkedir. İnşaat, tekstil, gıda ve eğlence sektöründe önemli fırsatlar var.

Başarılı olmak için nelere dikkat edilmesi gerekiyor?
Dürüst olmak gerekiyor. İyi niyet önemlidir. Sadece kendi çıkarlarınızı değil, aynı zamanda iş yaptığınız bu ülkenin çıkarlarını da gözetmeniz gerekiyor. MÜSİAD olarak öncelikli hedefimiz; ‘Kazan-kazan’ düşüncesidir. Gerek iki ülke arasındaki ticaret, gerekse iki ülke işadamlarının bir araya gelmesiyle sağlanacak iş hacminde girişimcileri ve kurumları bir araya getirerek işlerini kolaylaştırmayı, birlikte bir sinerji oluşturmayı planlıyoruz.

Peki, tüketimi seven bir toplum mu?
Her bölgede ayrı bir yapı var. Minsk’te irili ufaklı AVM’ler var. Bunlar, dolup taşıyor. Ünlü markaların da yer aldığı konseptler bulunuyor. Harcama kitlesine bakıldığında yüzde 50 bayan, yüzde 30-35 civarı çocuk, kalan yüzde 10-15’i de erkek olduğunu görüyorum. Bölgede gelir çok fazla üst seviyede değil. Ama, çok planlı bir yaşam söz konusu. Bayanlar, özellikle takı ve giyimi ve makyajı oldukça seven ve kullanan bir kitleden oluşuyor. Çocuk nüfusu fazla değil. Tabii ki çocuklara fazla harcama yapıyorlar.

Bir kuyumcu firması mağaza açmak isterse nereden açmalı?
AVM’lerde kuyumcular var; ama çok yoğun bir kuyumcu kitlesi olduğunu görmedim. Bu alanda bir boşluk var, kesinlikle… Bizdeki takı sektörü görsel anlamda iyi bir şovla müşterilerine ‘Hoş geldin’ diyor. Bizdeki çeşitliliğin orada olmadığını görüyorum. Özellikle kuyumcularımızın gerekli incelemeleri ve alt yapıyı araştırdıktan sonra çok verimli bazı yatırımlar yapabileceklerine inanıyorum.

Kehribar açısından da verimli mi?
Litvanya, Polonya, Letonya bölgelerinde kehribar zaten meşhur bir taştır. Belarus da kehribarın sürekli sergilendiği güzel örneklerinin olduğu bir ülkedir.

Son olarak neler söylemek istersiniz?
2016 yılında Sayın Cumhurbaşkanımız, Belarus’a bir ziyaret gerçekleştirdi. Bu ziyaretten sonra sürekli artan bir ekonomik ilişkilerimiz ve kültürel ilişkilerimiz var. Sayın Binali Yıldırım’ın ziyaretinin akabinde de ticaret hacmi karşılıklı olarak artış gösterdi. Büyükelçimiz Sayın Kezban Nilvana Darama Hanımefendi’nin Türk iş adamlarına çok ciddi destekleri var. MÜSİAD Belarus Temsilciliği olarak büyüyen Belarus ekonomisinde Türk yatırımcısının da yerini almasını istiyoruz.